تخریب دست‌کم ۱۳ واحد مسکونی در بلوچستان طی چهار روز توسط نهادهای حکومتی
تاریخ: شنبه، ۲۳ فروردین ۱۴۰۴
تخریب دست‌کم ۱۳ واحد مسکونی در بلوچستان طی چهار روز توسط نهادهای حکومتی
در طی بازه‌ای حدوداً چهار روزه، از سه‌شنبه ۱۹ فروردین تا جمعه ۲۲ فروردین ۱۴۰۴، موجی از عملیات‌های تخریب منازل شهروندان بلوچ در نقاط مختلف استان سیستان و بلوچستان به‌وقوع پیوست. این اقدامات که توسط شهرداری‌ها، نیروهای نظامی و نهادهایی مانند بنیاد مسکن صورت گرفتند، بدون ارائه اخطار قانونی، حکم قضایی یا فرصت دفاع برای ساکنین، مصادیق بارزی از نقض حقوق بنیادین شهروندان و به‌ویژه حقوق اقلیت بلوچ محسوب می‌شوند.
طی این مدت، دست‌کم ۱۳ واحد مسکونی در شهرهای زاهدان، چابهار و زهک به‌طور ناگهانی و بدون رعایت موازین قانونی تخریب شد. این اقدامات با خشونت، تهدید فیزیکی، و در غیاب هرگونه تأمین جایگزین مناسب برای ساکنان همراه بوده است.
۱. تخریب منزل مسکونی در زاهدان – ۱۹ فروردین
بامداد سه‌شنبه ۱۹ فروردین، مأموران شهرداری زاهدان به همراه نیروهای نظامی، خانه مسکونی یک شهروند بلوچ به نام «محمود ابولی» را در خیابان پهلوانی، کشاورز ۱۴، بدون ارائه حکم قضایی و اطلاع قبلی تخریب کردند.
خانواده این فرد نه‌تنها فرصتی برای دفاع از حقوق خود نداشتند، بلکه حتی موفق به انتقال وسایل زندگی خود نشدند. وسایل آن‌ها به بیرون ریخته شد و منزل به‌کلی با خاک یکسان شد.
۲. تخریب شبانه خانه در حال ساخت در چابهار – ۲۰ فروردین
بامداد چهارشنبه ۲۰ فروردین، مأموران شهرداری چابهار با همراهی نیروهای نظامی، به منطقه حوت‌آباد در روستای رمین یورش برده و منزل در حال ساخت «محمدامین حوت» را تخریب کردند. این اقدام در حالی صورت گرفت که نه اخطاریه‌ای صادر شده بود و نه حکمی ارائه شد.
عملیات در ساعت ۳ بامداد و در تاریکی کامل انجام شد و هیچ یک از بستگان یا همسایگان از آن مطلع نبودند. تخریب شبانه، موجب ایجاد ترس و اضطراب در میان ساکنان منطقه شد.
۳. تخریب هشت واحد مسکونی در منطقه شیرآباد زاهدان – ۲۱ فروردین
صبح پنج‌شنبه ۲۱ فروردین، بیش از ۱۰ خودروی نظامی و شهرداری به منطقه شیرآباد زاهدان یورش بردند و دست‌کم ۸ منزل مسکونی متعلق به شهروندان بلوچ را، بدون صدور هیچ‌گونه حکم قضایی، تخریب کردند.
این منازل محل سکونت زنان، کودکان و خانواده‌هایی بودند که سال‌ها در این منطقه زندگی کرده و مالکیت زمین را به‌صورت موروثی در اختیار داشتند. منابع محلی فضای منطقه را شدیداً امنیتی و ملتهب توصیف کرده‌اند.
۴. تخریب منزل یک زن سرپرست خانوار در چابهار با تهدید فیزیکی – ۲۱ فروردین
در همان روز، بامداد پنج‌شنبه، نیروهای بنیاد مسکن چابهار با پوشاندن چهره‌های خود و تهدید یک زن بلوچ با دو فرزند خردسال، وارد منزل او در منطقه حوت‌آباد شدند. مأموران او را با تهدید به استفاده از شوکر برقی و اسپری فلفل، از خانه بیرون کرده و منزل را تخریب کردند.
این زن با تحمل بدهی‌های سنگین موفق به ساخت این خانه شده بود و هیچ سرپناه جایگزینی ندارد. همسایه او نیز مورد تهدید و تخریب قرار گرفته است.
۵. تخریب دو خانه در زهک – هفته سوم فروردین
در روزهای اخیر، شهرداری زهک با حضور در محله گرگیج، اقدام به تخریب بخشی از دو خانه مسکونی متعلق به خانواده‌های بلوچ کرد.
یکی از خانه‌ها متعلق به پیرزنی حدود ۷۰ ساله به نام «بزرگ گرگیج» است که پس از تخریب، دسترسی به سرویس بهداشتی را از دست داده است. خانه دیگر متعلق به دو نوجوان یتیم به نام‌های «امید» و «سعیده گرگیج» است که به‌تنهایی زندگی می‌کنند. وعده‌های مسئولان برای بازسازی این خانه‌ها تاکنون عملی نشده است.
تحلیل و نتیجه‌گیری
مجموعه این وقایع، تنها در چهار روز، منجر به تخریب حداقل ۱۳ منزل مسکونی و بی‌خانمانی ده‌ها شهروند بلوچ شده است. این اقدامات بدون رعایت الزامات قانونی، بدون اخطار قبلی، بدون ارائه حکم قضایی، و بدون تأمین جایگزین برای ساکنان انجام شده‌اند.
در سال‌های اخیر، چنین تخریب‌هایی در چارچوب طرح‌هایی مانند «توسعه سواحل مکران» شدت گرفته است؛ طرحی که به‌باور بسیاری از تحلیل‌گران و فعالان محلی، به‌جای توسعه پایدار، به دنبال تغییر بافت جمعیتی و حاشیه‌نشین‌سازی شهروندان بلوچ است.
درخواست‌ها
• توقف فوری تخریب منازل بدون رعایت موازین قانونی
• جبران خسارات وارده به خانواده‌های آسیب‌دیده
• تأمین سرپناه اضطراری برای بی‌خانمان‌شدگان
• تحقیق و نظارت مستقل داخلی و بین‌المللی بر سیاست‌های زمین و مسکن در بلوچستان
• حمایت فوری نهادهای حقوق بشری از اقلیت بلوچ در برابر نقض سیستماتیک حقوق انسانی
این گزارش بر پایه اطلاعات میدانی و شهادت شاهدان عینی در مناطق ذکر شده توسط گروه حقوق بشر بلوچستان تنظیم شده است.
